Rommelkruid

Balkenbrij is een traditioneel gerecht dat vooral in het najaar en winter wordt gegeten in het zuiden en oosten van ons land. Ook in Belgisch Limburg en de aangrenzende Duitse deelstaat Rijnland-Palts duiken soortgelijke gerechten op.

Het recept van balkenbrij is relatief eenvoudig: slachtafval van een varken (onder andere de kop) werd gekookt in bouillon, boekweit-, rogge- of tarwemeel plus een mengsel van kruiden dat de naam rommelkruid draagt. Soms werden nog krenten en rozijnen toegevoegd. Bij de moderne varianten van balkenbrij gebruikt men vaak varkensvlees, spek en lever in plaats van slachtafval. Limburgse balkenbrij (in het dialect meestal Karboet of Kroeboet genoemd) bevat veel bloed waardoor het donkerroodbruin in plaats van grijs van kleur is en qua smaak meer op bloedworst lijkt.

Het rommelkruid is een mengsel van een aantal bekende kruiden, waaronder gemalen zoethoutwortel, suiker, nootmuskaat, anijs, kaneelkoppen, kruidnagel, peper, foelie, gemberpoeder en sandelhout.

De verhoudingen zijn streekgebonden, afhankelijk van het familierecept en afhankelijk van waarvoor het mengsel gaat worden gebruikt. Een meer eenvoudiger versie bestaat uit twee theelepels gemalen zwarte peper, een theelepel geraspte nootmuskaat, een halve theelepel kruidnagelpoeder en een halve theelepel gestampt anijszaad.

De specifieke samenstelling van het mengsel bepaalt ook de kleur die het aan het eten geeft. Balkenbrij wordt rossig gekleurd. Hoe meer kruidnagel aan het rommelkruid wordt toegevoegd, hoe grijzer het eindproduct wordt.

Aan de samenstelling van het rommelkruid kun je al een beetje het echte doel van het mengsel raden. De ingrediënten geuren en smaken behoorlijk sterk. Daardoor kunnen ze de eerste tekenen van bederf goed maskeren. Als de voedselvoorraad in de winterperiode slonk, dan bleven slechts de restjes over. Die waren dus vaak niet al te vers meer. Door het rommelkruid toe te voegen kon een huisvrouw toch nog een voedzame maaltijd op tafel zetten.

Rommelkruid wordt ook toegepast in Rotterdamse kruidbroodjes, ook wel Rotterdamse kruidtimpen of bloedbroodjes genoemd. Ze worden standaard in Rotterdam met de Kerst gebakken.