Hyssop

Hyssop (Hyssopus officinalis) is een kruid dat zich bijzonder thuisvoelt aan de warme kusten van de Middellandse Zee, met een uitloper naar de Kaspische Zee. Het is een kruid dat al sinds onheuglijke tijden bekend staat voor diens medicinale en ontsmettende werking. Zelfs zonden zouden met de hyssop kunnen worden weggevaagd, aldus de Statenbijbel in psalm 51, vers 4: 'Ontzondig mij met hysop, en ik zal rein zijn; was mij, en ik zal witter zijn dan sneeuw'. Het probleem is echter dat bijbelvorsers het niet helemaal eens zijn of voor dat doel ooit hyssop of vergelijkbare planten als majoraan zijn gebruikt.

Afhankelijk van de ondergrond en klimatologische omstandigheden varieert de hoogte van het struikje van 30 tot 60 centimeter. De donkergroene bladeren zijn lansvormig. In de zomer bloeit hyssop uitbundig met roze, paarsblauwe of (veel zeldzamer) witte bloemen. De plant verspreidt dan een heerlijke kruidige geur.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Hyssop, is in eerste instantie een transcriptie van de Griekse naam, hyssopos (ὕσσωπος). In het Hebreeuws vinden we het vergelijkbare ezov, esov of esob (אזוב), maar die taal heeft het weer geleend uit het Aramees: 'ezobā. Het tweede deel, officinalis, beschrijft zijn geneeskundige eigenschappen.

Hyssop bereikte in de tiende eeuw via Benedictijnse en Kartuizer monniken West-Europa. Die wisten wel wat lekker was en stopten hyssop als één van de belangrijkste ingrediënten in hun bekende Franse likeurs Bénédictine en Chartreuse. Het aromatische kruid werd in de Middeleeuwen een zeer populair keukenkruid. Het heeft in verse toestand een licht bittere muntachtige smaak en kamferachtige geur. Hyssop past in salades, soepen, sauzen, vlees- en visgerechten, en ragoûts. Vette gerechten worden met hysop lichter verteerbaar. Het probleem is echter dat het maar weinig etherische olie bevat dat ook nog eens bij het drogen van het kruid grotendeels verloren gaat. Het heeft daardoor dus maar een beperkte toegevoegde waarde.

Omdat hyssop bekend staat om zijn desinfecterende werking, werd het vroeger als ontstekingsremmer ingezet bij allerhande kwalen. Verder wordt gemeld dat het de maag versterkt, gasvorming tegengaat, de menstruatie stimuleert, de spijsvertering bevordert, overmatig transpireren tegengaat en het afweersysteem van het lichaam stimuleert.

De werking zou berusten op de etherische oliën. Die bevatten, onder andere, de chemische stofjes thujone en phenol, die het de antiseptische eigenschappen geven. De hoge concentraties thujone en andere chemische stofjes, waaronder pinocamphone en cineole, stimuleren het centrale zenuwstelsel en kunnen epileptische reacties uitlokken. Een paar druppels hyssopolie kunnen al stuiptrekkingen bij kinderen veroorzaken. Met andere woorden: afblijven. Mocht je toch geloven dat hyssop gezond is dan staat hieronder een recept met hyssop tegen domheid.

Zowel in de keuken als in het medicijnkastje kan hyssop eenvoudig worden vervangen door salie of rozemarijn.