Echte kamille

Echte kamille (Matricaria chamomilla) is een eenjarig kruid dat soms ook Duitse kamille wordt genoemd. De soort is van oorsprong inheems in Zuid- en Oost-Europa, Noord-Afrika, India en West-Azië. Al in de Romeinse tijd werd ze in wat nu Nederland is ingevoerd. Afhankelijk van de voedingswaarde van de grond kan de hoogte van de echte kamille variëren van 20 tot 50 centimeter. Hij komt voor op open, vochtige tot droge, betreden of omgewerkte grond. De stengels staan rechtop en zijn vertakt. Het blad is geveerd met lange, smalle, lijnvormige slippen.

De echte kamille bloeit van mei tot soms begin oktober. Het bekende bloemhoofdje heeft een witte stralenkrans van lintbloemen en in het hart heldergele vijftandige buisbloempjes. 's Nachts en aan het einde van de bloem neigen die witte lintbloemen hun moede hoofd naar beneden.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Matricaria, is afgeleid van het Latijnse woord mātrīx, wat ooit 'baarmoeder' heeft betekend. Het probeert het gebruik van dit geslacht te verklaren en, inderdaad, werden de kamilles ooit veel ingezet voor 'vrouwenkwalen'. Het tweede deel, chamomilla, is een combinatiewoord uit het Oudgrieks, waar khamaí (χαμαί) 'van de grond' betekende en mêlon (μῆλον) 'appel'. Samengevat is dat dus 'appel van de grond' en het komt omdat de plant ietwat appelachtig zoet geurt.

Kamille werd al medicinaal toegepast in het Oude Egypte en dan spreken we over zo'n 5500 jaar geleden. Het is echter lastig om achteraf duidelijk te krijgen welke soort kamille men toen in gebruik had. Tijdens het bewind van Karel de Grote (748-814) werd de echte kamille veelvuldig in kloostertuinen aangeplant om die medicinale eigenschappen.

De bloemen van vele kamillesoorten bevatten matricine, een ontstekingsremmende bitterstof. Vanwege die matricine werd echte kamille voornamelijk als kruidendrank ingezet bij ontstekingen van de slijmvliezen. Een extract van echte kamille wordt ook toegepast bij ontstekingen van het mondslijmvlies en tandvlees. Ook is deze soort goed in te zetten bij ontstekingen van het maag- en darmslijmvlies, bij brandend maagzuur en buikgriep. Een kopje kamillethee wordt nog steeds gebruikt om de gevolgen van een verkoudheid te bestrijden. Matricine werkt eveneens kalmerend en pijnverdovend op de huid.

Tijd om matricine eens langs de objectieve meetlat van de wetenschap te leggen en wat blijkt: matricine volgt in het lichaam dezelfde chemische route als de pijnstiller en ontstekingsremmer ibuprofen[1].

Verder bevat de echte kamille nog bisabolol en is actief tegen bacteriën en schimmels. Doordat het bovendien een milde bloemengeur heeft, wordt het in allerhande cosmetica gestopt. Het wordt dan tegelijkertijd als conserveermiddel en als parfum gebruikt. Twee toepassingen voor de prijs van één. Slim.

[1] Ramadan et al: Chamazulene carboxylic acid and matricin: a natural profen and its natural prodrug, identified through similarity to synthetic drug substances in Journal of Natural Products - 2006