Grijze Basilicum

Naamgeving van plantensoorten is soms niet te begrijpen en de grijze basilicum (Ocimum americanum) is daar een perfect voorbeeld van. Als gevolg van zijn wetenschappelijke naam staat dit kruid ook bekend als de Amerikaanse basilicum en dat is vreemd. Dit broertje van het hier bekende keukenkruid kwam tot voor kort namelijk helemaal niet op het Amerikaanse continent voor. Grijze basilicum is inheems vanaf delen van tropisch Afrika, zuidelijk India tot aan China en Zuidoost-Azië. Intussen is hij als exoot een ongewenste indringer in de US of A.

Precies zoals de reguliere basilicum (Ocimum basilicum), ruikt de grijze basilicum lekker sterk. In zijn thuislanden is de grijze basilicum een meerjarig plantje, maar in wat koelere klimaten is het gewoonlijk het een eenjarige plant. Als meerjarige plant bereikt hij soms een hoogte van een meter, maar als eenjarige mag hij blij zijn als hij daarvan de helft haalt. Het is een wat houtachtig kruid met een grijze stengel. Bladeren zijn elliptisch en dun behaard of haarloos. De witte of lavendelkleurige bloemen bloeien als trosjes tot 13 centimeter lang.

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Ocimum, is afkomstig van het Griekse woord osdo dat 'geuren' of 'rieken' betekent en duidt op een serie aromatische planten (zoals munt) die zich tot deze familie kunnen rekenen. Het tweede deel, americanum, betekent als hierboven gemeld '(uit) Amerika' en dat was dus fout. Wij gaan hem de 'grijze basilicum' noemen, want dat is in zijn échte thuislanden een gebruikelijke benaming. Soms wordt de naam 'harige basilicum' gebruikt, maar dat is een foutieve vertaling van hoary basil s: hoary is 'grijs' in het Engels en niet 'harig', want dat is hairy.

De aromatische bladeren worden als smaakmaker in vele gerechten, salades, sauzen en soepen toegepast, precies zoals men de 'gewone' basilicum ook benut. De bladeren worden ook gebruikt in een verkoelende drank. De jonge bladeren worden rauw, gekookt of gestoomd om dient te doen als groente in rijstgerechten.

Dat de mens een welhaast oneindige creativiteit kan bezitten blijkt uit het feit dat men ooit ontdekt heeft dat ook voor de zaden een toepassing heeft gevonden. Wanneer de zaden een tijdje worden geweekt in water, zwellen ze op tot een gelachtige massa die op Java indring wordt genoemd. Deze gel kan met kokosmelk en suiker worden omgetoverd tot een zoete, verkoelende drank.

De bladeren kunnen ook tot een pasta worden vermalen die zou werken tegen allerhande vervelende huidproblemen. Ook wordt die crème op (brand)wonden gesmeerd die maar niet willen genezen.

Tot slot kan er een essentiële olie uit het blad geëxtraheerd worden. Deze olie bevat citral, camphor en methyl-cinnamate.