Wierook

Tegenwoordig worden wierookstokjes heel goedkoop aangeboden, maar vroeger was wierook zo kostbaar dat het aan koningen werd gegeven als blijk van respect. Niet voor niets legden de drie wijzen uit het oosten wierook, mirre en goud aan de voetjes van de pasgeboren Jezus.

Pure wierook, die door de Joden, de Grieken en de Romeinen werd gebruikt, is een harsachtige substantie die men olibanum noemde. Deze hars wordt gewonnen uit een aantal soorten bomen die allen behoren tot het geslacht Boswellia. De allerduurste versies, de Afrikaanse of Arabische wierook, zijn afkomstig van de Boswellia sacra. Deze groeit nog steeds uitbundig in de kalksteenrotsen van Zuid Arabië en Somalië. De huidige veel goedkopere variant is veelal afkomstig van de Boswellia serrata, een kleine boom in de dorre bergstreken van noordoostelijk India.


De uiterst geurige melkachtige hars kon pas worden 'geoogst' wanneer de boom zo'n tien jaar oud was. De hars werd gewonnen door een inkeping in de bast te maken. Door contact met de lucht stolde de hars. De nu geelachtige, bijna doorzichtige substantie werd vervolgens met de hand geoogst.

De boomhars heeft lange tijd gezorgd voor een grote welvaart in Zuidelijk Arabië. Tot in de 20e eeuw was de Arabische wierook even kostbaar als goud. In vroeger tijden werd het per karavaan of per schip tot aan India en het Middellandse Zeegebied vervoerd en verhandeld.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Boswellia, eert de Schotse botanicus James Boswell (1710-1780). Het tweede deel, sacra, is afgeleid van het Latijnse os sacrum ('heilig gebeente'), al zullen velen hierin ook het Engelse sacred ('heilig') in herkennen. Mocht je je nog afvragen waar het Nederlandse 'wierook' vandaan komt dan is het antwoord: het heeft dezelfde oorsprong als wijwater. De rook en het water waren om '(in) te wijden'.

Het zal de lezer niet verbazen dat men vroeger dacht dat de rook van wierook kon helpen bij de behandeling van allerhande kwalen. Het geloof daarin is zo sterk dat sommigen nog steeds in die onzin geloven. De gelovigen weten zeker dat wierook kan helpen bij een slijmvliesontsteking, blaasontsteking, aambeien, onregelmatige menstruatie, zweren, bloedingen, bloedneus, het reinigen van wonden, verkoudheid, griep, astma, bronchitis, littekens, snijwonden, puistjes, angst, depressiviteit, nerveuze spanningen, ontstekingen, pijnlijke borsten, vette onreine huid en rimpels. Neem maar van mij aan dat niets van dat alles wetenschappelijk aangetoond is. Het enige wat vermoedelijk waar is, is dat een teveel aan wierook longkanker kan opleveren[1].

Maar als je af en toe een wierookstokje wilt aansteken om met jezelf in het reine te komen dan is er niets aan de hand.

[1] Seow, Lan: Domestic incense use and lung cancer in Asia: a review in Reviews on Environmental Health – 2016