Korenbloem

Oorspronkelijk was de korenbloem (Centaurea cyanus) een Euraziatische soort, maar hij gedroeg zich als een cultuurvolger en kan tegenwoordig de gematigde streken van de aarde als zijn domein noemen. In het verleden groeide het als onkruid tussen allerlei graansoorten. Vandaar uiteraard zijn benaming.

Omdat akkerbouwers intussen hun kweekgoed laten schonen van allerlei ongewenste zaadjes, ze soms overmatig gebruik maken van pesticiden en verlies van habitat is de korenbloem zo langzamerhand een bedreigde plant geworden. Gelukkig werken zijn aantrekkelijke bloemen als een reddingsboei, want hij wordt veel in tuinen aangeplant. Daaruit weet de korenbloem soms weer te ontsnappen en kan hij nieuwe groeiplaatsen ontdekken.

De korenbloem is een eenjarige zomerbloeier die van 40 tot 90 centimeter hoog kan opgroeien. De plant heeft grijsgroene stelen en vertakkingen. De blaadjes zijn lansvormig. De bloemen van de korenbloem hebben een intense blauwe kleur. Ze bestaat eigenlijk uit meervoudige mini-bloemen die men florets noemt.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Centaurea, is afgeleid van het Oudgriekse kentauros (κένταυρος), wat 'centaur' betekent. Een centaur was een monster in de Griekse mythologie met hoofd, torso en armen van een man, die vastgeklonken zaten aan het lichaam van een paard. Iedereen, die de boeken over Harry Potter heeft gelezen, kan zich een beeld vormen van dit creatuur. In dit geval is het plantengeslacht vernoemd naar Chiron de Centaur, die de geneeskrachtige eigenschappen van de korenbloem zou hebben ontdekt. Het tweede deel, cyanus, is ook al afkomstig uit het Oudgrieks, waar kuanos (κύανος) ooit een blauwgroene kleur beschreef.

De blauwe kleur van de korenbloem is het gevolg van de aanwezigheid van een protocyanine, een vorm van anthocyanine, een pigment dat - vreemd genoeg - ook verantwoordelijk is voor de rode kleur van rozen. Het verschil van expressie lijkt het gevolg te zijn van de zuurgraad (pH-waarde) van de bloemblaadjes.

Anthocyanines behoren tot de flavonoïden en daarvan wordt op het internet algemeen gemeld dat ze gezond zijn, al heeft de wetenschap die claim nog steeds niet kunnen bewijzen. Dat neemt echter niet weg dat de bloemen van de korenbloem eetbaar zijn en daarom gebruikt kunnen worden als decoratie op allerlei gerechten en als kleurgevend ingrediënt in allerhande theemelanges en kruidentheeën.

Sommigen gebruiken een extract van de korenbloem tegen koorts of constipatie. Vrouwen nemen het voor menstruatiestoornissen en vaginale schimmelinfecties. Anderen denken dat korenbloem kan helpen bij oogproblemen. Het zal de lezer niet verbazen dat er geen enkel wetenschappelijk bewijs is dat korenbloem helpt bij welke kwaal dan ook. Wie gelooft dan ook een centaur...