Vetiver

Vetiver of vetivergras (Chrysopogon zizanioides) is een overblijvende grassoort die inheems is in India en de meeste landen in Zuidoost-Azië. Qua familieleden is deze grassoort het meest verwant aan sorghum ofwel kafferkoren (Sorghum bicolor), maar hij deelt veel karakteristieken met andere geurige en niet direct verwante grassoorten, zoals citroengras (Cymbopogon citratus), citronella (Cymbopogon nardus) en palmarosa (Cymbopogon martinii).

Vetiver groeit minimaal uit tot een hoogte van anderhalve meter en vormt klompen die ook anderhalve meter in doorsnede kunnen zijn. Het wortelstelsel van de vetiver kan wel twee meter diep reiken en de plant wordt daardoor ook succesvol ingezet om zand op zijn plaats te houden en zo erosie te voorkomen. De grassprieten zijn lang, dun en behoorlijk stevig. De plant bloeit men bruinpaarse bloemen.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Chrysopogon, heeft uiteraard een Griekse oorsprong: het is een combinatiewoord van khrūsós (χρῡσός), wat 'goud' betekent en pógon (πώγων) wat 'baard' is. Samen is dat dus 'gouden baard'. Het verklaart de goudgele pluimen van de rijpe grassen. Het tweede deel, zizanioides, is ook al oud-Grieks. Daar betekende het woord zizanion (ζιζάνιον) 'tarwe'. Vetiver lijkt dus een beetje op tarwe. Het woord 'vetiver' zelf komt uit de oud Zuid-Indiase Tamil: vettiver (வெட்டிவேர்) is 'citroengras'.

Het aanplanten van vetiver zorgt mede voor dat allerhande soorten onkruid zich niet kunnen vestigen. Bovendien heeft het positieve eigenschappen voor de gezondheid van grazend vee. De essentiële olie wordt veelvuldig ingezet in de parfumindustrie, waar de heerlijke houtige geur als een typisch mannelijke geur wordt gezien. Geen wonder dus dat je een man als Johnny Depp Dior's Eau Sauvage ('Wild Water') ziet promoten.

Vetiver wordt in India khus genoemd en daar wordt het als een smaakmaker gebruikt in de zogenaamde khussiroop, zeg maar een Karvan Cevitam met een exotisch smaakje. Het wordt gemaakt door essence van khus toe te voegen aan suikerwater en citroensiroop. Khusessence wordt gemaakt van de wortels van de vetiver. Die donkergroene khussiroop wordt vervolgens gebruikt om milkshakes, ijs en yoghurt een aparte kleur en smaak te geven. Er bestaan zelfs recepten waar khussiroop aan bekende cocktails als Shirley Temple worden toegevoegd.

Uiteraard heeft men in de Ayurvedische geneeskunst (geen: geneeskunde) ook gedacht dat vetivergras zou kunnen helpen tegen allerlei ongerelateerde klachten. Het zou koortswerend zijn en je weer geestelijk in balans kunnen brengen. Omdat men gelooft dat vetiver een lichte oestrogeenachtige werking heeft, zou het (let op, dames) een goed middel zijn om je borsten in perfecte conditie te houden.