Beemdkroon

Beemdkroon (Knautia arvensis) is een overblijvende zomerbloeier met een vertakte wortelstokuit de kamperfoeliefamilie (Caprifoliaceae). De hoogte van deze soort varieert behoorlijk van zo'n 25 tot 100 centimeter. De soort komt algemeen in Nederland voor maar heeft het moeilijk, wat hem een plekje op de Nederlandse Rode lijst van planten heeft opgeleverd. Beemdkroon komt voor in zowel Europa als Azië. Hij houdt van grassige plekjes met droge bodems, terwijl hij een lastige zware ondergrond zal pogen te vermijden. Door hun fijne beharing lijken de beemdkronen geheel grijsgroen gekleurde kruiden. De beemdkroon heeft in het midden wat veervormige bladeren, terwijl ze aan de onderzijde peervormig zijn. Hij bloeit met prachtige lila bloemen, al komen er in zeldzame gevallen ook witte of gele bloemen voor.
[Image: K.vliet]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Knautia, eert Christian Knaut (1656-1716) ooit Duitse lijfarts van de hertog van Anhalt-Köthen, plantkundige en bibliothecaris. Hij ontwikkelde een (thans geheel vergeten) classificatiesysteem voor bloeiende planten, gebaseerd op het aantal en de vorm van de bloemblaadjes. Het tweede deel, arvensis, is Latijns, want arvum is 'akker' en betekent daarom ‘op akkers (groeiend)'. Mocht je je afvragen wat 'beemd' betekent: het is een woord dat in het Zuid-Nederlands en Belgisch dat gebruikt wordt om een weide aan te duiden.

In het Engels wordt deze soort field scabious genoemd en in die benaming vinden we de eerste aanwijzing van zijn vroegere gebruik. Scabious is namelijk 'schurft'. Dit kruid werd namelijk ingezet bij de bestrijding van schurft, eczeem en andere huidaandoeningen, waaronder zweren die door de builenpest werden veroorzaakt.

Beemdkroon, zo wordt gedacht, zou chemische stofjes bevatten die de huid helpen uitdrogen, wat inderdaad van belang kan zijn bij de bestrijding van vervelende huidproblemen. Verder zou deze soort kunnen helpen om borstinfecties te verhelpen door het ophoesten van slijm te bevorderen. Bij hoest werd aanbevolen een drankje te maken van gekonfijte bloemen.

In Westelijk Brabant was de naam luizebloem in zwang, omdat de plant gebruikt werd ter bestrijding van hoofdluis. Rembert Dodoens (1517- 1585), onder zijn Latijnse naam Rembertus Dodonaeus, vermeldt deze toepassing al in zijn Cruydeboeck (1554). Hij geeft de raad de plant in loog te koken en met dit aftreksel het hoofd te wassen.

Nu zou ik niet direct naar een apotheek, drogist of tuincentrum rennen om pillen, capsules of drankjes te kopen waarin beemdkroon verwerkt is. Mensen die het bovenstaande beweren zijn namelijk vergeten om na te gaan wat de moderne wetenschap over dat onderwerp zegt. Die wetenschap zegt helemaal niets, want de medicinale werking van de beemdkroon is nog nooit onderwerp van enig onderzoek geweest.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten