Perubalsem

Perubalsem (of Balsem van Peru) is een hars die gewonnen wordt uit de bast van de Peruaanse balsemboom (Myroxylon balsamum pereirae). Ondanks zijn naam is deze soort inheems in El Salvador (en komt dus niet voor in Peru). Een ondersoort, de Toluaanse balsemboom (Myroxylon balsamum balsamum), komt juist wel voor in Peru, Colombia en Venezuela. Beide soorten worden nogal eens met elkaar verward, omdat beide soorten ooit via de Peruaanse havenstad Callao werden uitgevoerd.

De Peruaanse balsamboom is een grote, langzaam groeiende boom die een hoogte van zo'n 45 meter kan bereiken. De bast is geelachtig met een doordringende geur. Hij bloeit met witte bloemen, waarna een gevleugelde boon ontstaat.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Myroxylon, is een combinatiewoord uit het Oudgrieks, waar múron (μῠ́ρον) uiteindelijk 'bitter' heeft betekend en verwant is aan mirre. Vervolgens is xúlon (ξῠ́λον) 'hout'. Samen is dat dus 'bitter hout'. Het tweede deel, balsamum, betekent uiteraard 'balsem'.

Perubalsem wordt verkregen door eerst de bast van de boom af te schillen. De boom begint daarna te 'bloeden' met hars. Met doeken wordt die hars van de stam afgeveegd. Die doeken worden daarna gekookt, waardoor de hars loskomt van de doeken en naar de bodem van de pan zakt. Dan gooit men het water weg en blijft een araomatische donkerbruine olie-achtige vloeistof achter. Perubalsem heeft een zoete geur.

Deze hars bevat meer dan 25 verschillende stofjes, waaronder cinnameïne, cinnamisch zuur, cinnamyl cinnamaat, benzylbenzoaat, benzoïsch zuur en vanilline. Verder bevat het cinnamyl alcohol, cinnamaldehyde, farnesol en nerolidol. Van zo'n 35% is de samenstelling zelfs nog onbekend, al weet men dat er verschillende harsen inzitten.

Perubalsem wordt gebruikt als smaakstof in voedingsmiddelen en dranken. Ook wordt het wel als geurstof toegevoegd aan parfums en toiletartikelen. Uiteraard denken sommigen dat het helende eigenschappen heeft en daarom wordt het ingezet door de medische en de niet zo medische industrie.

Tot zover is er niets aan de hand, maar Perubalsem heeft een duister kantje. Het is een van de belangrijkste allergenen en er zijn zoveel mensen allergisch voor dat zelfs de EU zich gedwongen voelde om een aantal inhoudsstofjes in een lijst van de 26 meest voorkomende allergische stoffen op te nemen. Fabrikanten zijn verplicht die op het etiket te vermelden als die boven een bepaalde waarde uitkomen.

Je ziet dus niet Perubalsem op de ingrediëntenlijst staan van je cosmetica, maar namen als benzyl alcohol, benzylbenzoaat of benzylcinnamaat. Aan de andere kant zitten die stofjes ook in andere kruiden en specerijen die in de cosmetische industrie gebruikt worden en dus weet je nooit zeker of Perubalsem in bijvoorbeeld een parfum of crème verstopt zit.