Gekroonde ganzenbloem (of Tung ho)

We worden tegenwoordig doodgegooid met modieuze kreten als 'vergeten groente' of 'superfood'. Natuurlijk zijn deze voornamelijk aan de fantasie van de afdeling marketing ontsproten om de verkoop te stimuleren. Maar we hebben al vele malen aangetoond dat een groente nooit per ongeluk vergeten is (te lastig te kweken, te lastig te oogsten, te weinig opbrengst) of dat een sinaasappel vaak meer vitamines bevat dan een zogenaamde superfood.

Maar ik stel hier voor om een nieuwe categorie te introduceren: de 'onbekende groente'. Een perfect voorbeeld daarvan is de gekroonde ganzenbloem (Glebionis coronaria).

De gekroonde ganzenbloem is een eenjarig kruid binnen de composietenfamilie (Asteraceae), waartoe bijvoorbeeld ook de margriet behoort. Hij is in het bezit van geveerde bladeren. Deze soort bloeit met prachtige witte bloemen met een gele kern. Oorspronkelijk was de gekroonde ganzenbloem inheems aan de kusten van het Middellandse Zeegebied, maar heeft zich bijna wereldwijd weten te verspreiden. Ook in ons land is hij geen zeldzaamheid.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Glebionis, is afgeleid van het Latijnse woord gleba, wat 'een kluit aarde' betekent en probeert aan te geven dat het een akkeronkruid was. Het tweede deel, coronaria, is ook Latijn, waar – je raad het al – corona 'kroon' of 'krans' betekende. Het is te herleiden tot het Oudgriekse korṓnē (κορώνη), wat 'rouwkrans' heeft betekend. Het beschrijft de bloem.

De bladeren worden als groente in geheel Azië gegeten, maar het is bijzonder populair in diverse Chinese regionale keukens. In China staat deze soort bekend als tónghāo (茼蒿), wat in Nederlandse toko's is versimpeld tot Tong ho. De plant is rijk diverse vitamines en mineralen. Ook bevat de gekroonde ganzenbloem tot 3.4 gram caroteen, dezelfde gezonde kleurstof die worteltjes oranje maakt.

Jonge bladeren worden gebruikt voor het op smaak brengen van soepen en roerbakschotels. Het is aan te raden om de bladeren pas op het allerlaatste moment toe te voegen aan je gerecht, omdat ze anders bitter zullen worden. Het keukenkruid heeft dus dezelfde karakteristieken als peterselie of koriander.

Dichter bij huis, op Kreta, wordt het kruid mantilida (μαντηλίδα) genoemd. Daar worden zijn malse scheuten rauw of gestoomd gegeten door de lokale bevolking.

Dat de gekroonde ganzenbloem gezond is blijkt ook uit wetenschappelijk onderzoek: een extract van de plant vertraagt of voorkomt botontkalking (osteoporose). De onderzoekers denken dat zo'n extract in de toekomst kan worden ingezet als een natuurlijk medicijn bij botontkalking[1].

Da's niet gek voor een plantje dat gewoon in ons land in het wild groeit.

[1] Kim et al: Preventive Effects of Chrysanthemum coronarium L. Extract on Bone Metabolism In Vitro and In Vivo in Evidence-based Complementary and Alternative Medicine - 2020