Zilverkaars

Als je alle advertenties mag geloven (wat je dus beslist niet moet doen) dan helpt zilverkaars (Cimicifuga racemosa) bij allerlei overgangsklachten bij vrouwen. Het schijnt geheel veilig te zijn want het zit onder andere in de bekende producten Ymea en Famosan (van het kwakzalversbedrijf Vogel). Op de website van Ymea wordt gemeld dat zilverkaars ‘een heilzame plant is’ en ‘helpt bij overgangsverschijnselen, zoals opvliegers, nachtelijk transpireren, vermoeidheid, wisselende stemmingen, prikkelbare gevoelens, neerslachtige gevoelens en innerlijke onrust’. De zilverkaars ‘komt voor in Noord Amerika’. Uit betrouwbaar wetenschappelijk onderzoek blijkt dat alleen dat laatste een feit is dat op waarheid is gebaseerd, want zijn wortels staan inderdaad in het Noord-Amerikaanse continent.
Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Cimicifuga, is een combinatiewoord uit het Latijn. Cimicis zijn ‘kleine insecten’ en fugo heeft verschillende mogelijkheden: fugo (‘wordt gemeden door’), fugare (‘uitgebannen’) of fugatum (op de vlucht gejaagd). Samengevat is het dus een plantengeslacht dat insecten verjaagt door een afschrikwekkende geur af te scheiden. Het tweede deel, racemosa, komt van het Latijnse woord racemus dat ‘(druiven)tros’ betekende en de vorm van de bloemen beschrijft.

Nu op naar de veronderstelde werking van de zilverkaars. Uit onderzoek is aangetoond dat bij overgangsklachten een hormonale behandeling (oestrogeen) het allerbeste werkt. Bovendien vermindert de oestrogeen ook nog eens de botontkalking en verbeteren ze de cholesterolwaarden. Het vervelende is dat er heel soms ook ernstige bijwerkingen kunnen optreden, zoals een licht verhoogde kans op het ontstaan van trombose en borstkanker. Het lijkt dus een goed idee om eens rond te kijken of er een middel bestaat dat wel de voordelen, maar niet de nadelen van ‘de pil’ bezit.

De zilverkaars wordt aangeprezen als een volledig veilig en werkzaam middel dat vrouwen dus probleemloos kunnen slikken. De grauwe werkelijkheid is echter anders. De geclaimde werkzaamheid van zilverkaars bij overgangsklachten is nimmer aangetoond in onomstreden wetenschappelijke onderzoeken (gerandomiseerd en dubbelblind)[1]. De wetenschappers concuderen dat 'the evidence on efficacy for hot flashes is divided, with some benefits seen when compared with baseline, but not when compared with placebo'.

Over de effecten op de lange termijn was ook nog niets bekend toen het middel iets te optimistisch op de markt werd gezet. Ondertussen blijkt dat er wereldwijd en ook in Nederland een toenemend aantal gevallen van leverproblemen zijn ontstaan[2]. Die problemen varieerden van een ernstig gestoorde leverfunctie tot bepaalde vormen van hepatitis. Na het stoppen met het middel genazen de meeste patiënten.

Het advies luidt: Indien je huid geel en/of het wit van je ogen geel kleurt of je urine donker van kleur is ga dan direct naar de huisarts. Als die problemen met de lever constateert, stop dan onmiddellijk met het gebruik van het zilverkaars bevattende product. Indien je ooit leverproblemen hebt gehad, dan wordt het gebruik van zilverkaars zeker ernstig afgeraden. Maar aangezien zilverkaars vrijwel zeker niet helpt tegen opvliegers, zou je het alvast aan je huisarts moeten vertellen voordat je begint. Dan kan die het idee uit je hoofd praten.

[1] Fritz et al: Black cohosh and breast cancer: a systematic review in Integrative Cancer Research - 2014
[2] Enbom et al: Mechanism of hepatotoxicity due to black cohosh (Cimicifuga racemosa): histological, immunohistochemical and electron microscopy analysis of two liver biopsies with clinical correlation in Experimental and Molecular Pathology - 2014 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten