Monk fruit

Monk fruit (Siraitia grosvenorii) is familie van de kalabas, komkommer en meloen. Het en is een extreem zoete vrucht die wordt geteeld in Zuid-China en Noord-Thailand. Deze wordt daar Luo han guo genoemd.

De plant toont zich aan de buitenwereld als een liaan die een lengte van drie tot vijf meter kan bereiken. Die lianen klimmen over en kronkelen om alles wat ze tegenkomen. De smalle, hartvormige bladeren zijn 10 tot 20 centimeter lang. De vrucht is rond, slechts vijf tot zeven centimeter in doorsnede. Hij is glad, geelbruin tot groenbruin van kleur met strepen vanaf het stengeluiteinde van de groeven en omhuld met een harde, maar dunne schil bedekt met fijne haartjes. De vrucht bevat een eetbare pulp, die vers wordt gegeten. Thee wordt gezet van de schillen. De zaden zijn langwerpig en bijna bolvormig. De zaden ontkiemen zeer langzaam en hebben een hoge temperatuur en luchtvochtigheid nodig. De plant wordt daarom voornamelijk in de Chinese provincie Guangxi geteeld. De bergen rond de plaats Guilin zorgen voor de schaduw en mist om te voorkomen dat de zon de planten verbrandt.

De eerste keer dat het monk fruit door Chinese monniken in documenten genoemd werd was al in de dertiende eeuw. Vandaar ook zijn naam: monk fruit.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Siraitia, is uiteindelijk te herleiden tot chidra, een woord uit het Sanskriet, dat 'gat', 'opening' of 'defect' betekende. Het verklaart de kronkelende route die de liaan volgt. Het tweede deel, rosvenorii, eert Gilbert Hovey Grosvenor (1875-1966), die ooit president van de National Geographic Society was en de fondsen regelde voor een expeditie die moest uitzoeken waar de monk fruit groeide.

De pulp van de monk fruit is dus zeer zoet. Die zoetheid is vooral het gevolg van de aanwezigheid van een vijftal mogrosiden, een groep triterpeenglycosiden. Alle zoete inhoudsstoffen samen zorgen voor een zoetstof die ongeveer 200 keer zo zoet is als suiker. Mongroside V is daarvan de zoetste: 425 keer zo zoet als suiker.

Monk fruit concentraat levert nauwelijks calorieën en de lage glycemische index verhoogt de bloedsuikerspiegel niet. Monk fruit kan gebruikt worden als zoetstof in voedingsmiddelen en dranken. Daarnaast kan het worden gebruikt bij het verlichten van allergieën, het zou de immuniteit verhogen en diabetes beheersen, vanwege zijn potentiële medicinale werking. Monk fruit lijkt weinig invloed te hebben op de totale dagelijkse energie-inname en op de glucose- en insulinerespons in vergelijking met suiker. Dit komt overeen met de effecten van andere zoetstoffen zoals aspartaam of stevia.

In Europa is Monk fruit wel beoordeeld, maar het is nog niet goedgekeurd als voedingsmiddel of zoetstof. De EFSA meende dat de gegevens betreffende mogelijke giftigheid nog onvoldoende waren. Door de FDA, de Amerikaanse voedselautoriteit, werd monk fruit intussen wel goedgekeurd en gezien als veilig voor consumptie (GRAS).