Zwarte kardemom

Nee, de zwarte kardemom (Amomum subulatum) is geen directe familie van de (groene) kardemom (Elettaria cardamomum). Wel behoren ze beide tot de grote familie der Zingiberaceae (Gemberachtigen), maar daarin huizen wel 1,600 verschillende soorten planten. De zwarte kardemom staat in diverse delen van zuidelijk Azië bekend als hill cardamom ('bergkardemom'), Bengal cardamom ('Bengaalse kardemom'), greater cardamom ('grotere kardemom'), Indian cardamom ('Indische kardemom'), Nepal cardamom ('Nepalese kardemom'), winged cardamom ('gevleugelde kardemom'), big cardamon ('grote kardemom') of brown cardamom ('bruine kardemom'). Om het helemaal ingewikkeld te maken worden twee soorten met de naam zwarte kardemom (of een van die alternatieve namen) aangeduid: Amomum subulatum and Amomum tsao-ko, waarvan de laatste recent weer is hernoemd tot Lanxangia tsaoko.

De zaaddozen van reguliere kardemom hebben een unieke smaak met een intens aromatische, naar eucalyptus en citrus neigende geur en een ietwat harsachtige smaak. De zwarte kardemom, daarentegen, heeft een sterke en naar kamfer neigende geur en smaak met bovendien een rokerig karakter als gevolg van de manier van drogen. Hij wordt namelijk niet in de zon gedroogd, maar boven een open vuur. Verder zitten er bij deze specerij wat harsige en mentholachtige sporen.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Amomum, is een Latijnse versie van het Oudgriekse woord amomom (ἄμωμον), waarmee een Indische specerij bedoeld werd. Het is onbekend welke specerij dat precies geweest is. Waarschijnlijk is het een verzamelnaam voor specerijen uit de plantenfamilie waartoe zowel de kardemom als de zwarte kardemom behoren. Het tweede deel, subulatum, is afgeleid van het Latijnse subula, wat 'els' of 'priem' betekent en verwijst naar de puntige bladeren. Het (andere) tweede deel, tsao-ko, is een Latijnse versie van het Chinese cao guo (草果), wat 'fruitig kruid' betekent.

De zaaddozen van Amomum subulatum zijn ietwat kleiner dan die van zijn meer bekende broertje en worden voornamelijk gebruikt in de keukens van India en enkele regionale keukens in Pakistan. De wat grotere van de Amomum tsao-ko horen meer thuis in enkele regionale Chinese (vooral die van Sichuan) en Vietnamese keukens.

Gezien de verschillen in smaak moet zwarte kardemom beslist niet gebruikt worden in recepten waarin (groene) kardemom verwerkt moeten worden. Als gevolg van de rokerige, kamferachtige geur en smaak past deze specerij zeker niet bij zoete gerechten. De zwarte kardemom past veel beter bij 'warme' specerijen, zoals zwarte peper, kruidnagels en chilipepers.

Uiteraard heeft men ook verzonnen dat deze specerij werkzaam zou zijn bij diverse kwalen, waaronder maagproblemen, malaria en geelzucht (hepatitis). Maar goed, je moet toch wat als je geen toegang hebt tot moderne geneeskunde.