Negerzaad

In een aflevering van Keuringsdienst van Waarde werd de liefde van de consument voor de zogenaamde superfoods op de hak genomen. Veel exotische soorten groenten en fruit worden door reclamemannetjes 'in de markt gezet' als superfood, terwijl gemakshalve maar vergeten wordt dat de meeste inheemse groenten- en fruitsoorten minstens zoveel gezonde stofjes in zich meevoeren. In diezelfde aflevering voorspelde de Keuringsdienst van Waarde dat men het hier in Nederland als vogelvoer ingevoerde negerzaad als superfood kon introduceren. Zou dat kunnen lukken?

Negerzaad is het zwartgekleurde zaad van het gingellikruid (Guizotia abyssinica), een kruidachtige, eenjarige plant die inheems is in de hooglanden van het Afrikaanse Ethiopië en zich later over grote delen van het land heeft verspreid. In zijn warme, savanne-achtige thuisland kan het gingellikruid tot meer dan anderhalve meter hoog opgroeien. Hij bloeit van augustus tot september met aantrekkelijke gele bloemen.

[Foto: jjcardinal.com]

Het eerste deel van de wetenschappelijke nam, Guizotia, eert de Franse historicus en staatsman Francois Pierre Guillaume Guizot (1787-1874). Het tweede deel, abyssinica, verklaart de vindplaats van het negerkruid, Abyssinië, het huidige en toenmalige Ethiopië. Het woord 'neger' heeft tegenwoordig een wat negatieve klank, maar dat is geheel ten onrechte. Ook in Amerika zijn de verwante woorden 'nigger' of 'negro' hetzelfde lot ten deel gevallen. Alle varianten zijn afgeleid van het Portugese woord negro, dat 'zwart' betekent en dat is op zijn beurt weer afkomstig van het Latijnse nigrum ('zwart'). Negerzaad betekent dus niets meer dan 'zwart zaad'.

Negerzaad wordt in toenemende mate gecultiveerd als een bron van een hoogwaardige plantaardige olie. De zaden bevatten wel 30% aan een heldere, smaakvolle en eetbare olie die gebruikt kan worden als bakolie en als bestanddeel van verf en zeep. In diverse landen wordt negerzaadolie gebruikt als een aanvaardbare vervanging van olijfolie. Tevens wordt de olie wel toegepast als een vervanging of vervalsing van duurdere oliën, zoals raapzaadolie, sesamolie, etc. De zaden kunnen ook nog eens gebakken worden of als specerij in gerechten worden opgenomen.

In Ethiopië worden geplette zaden met honing en meel gemengd en tot een smaakvolle cake omgetoverd. Wanneer de zaden van hun olie zijn ontdaan blijft er een 'koek' over die als veevoer wordt gebruikt. De olie wordt tevens toegepast bij de behandeling van reumatiek en als verzachtende olie bij brandwonden. In India wordt een broetje van het negerzaad verbouwd, ramtil (Guizotia oleifera), verbouwd. De naam ramtil is afkomstig uit het Sanskriet, waar ra-matilah 'donkere sesam' betekent en ook direct duidelijk maakt dat het qua gebruik met sesamzaad overeen komt.

Negerzaad heeft dus wel degelijk de potentie om het tot een superfood te schoppen.