Vlindererwt

Ik geef grif toe dat de butterfly pea (Clitoria ternatea) nog geen officiële Nederlandse naam heeft, maar de letterlijke vertaling van zijn Engelse soortnaam lijkt me een juiste keus. Deze soort is inderdaad een peulvrucht.

Deze plant is inheems in tropische delen van Azië, zoals Thailand en Maleisië, maar is intussen geïntroduceerd in Afrika, Australië en het Amerikaanse continent. De vlindererwt is een overblijvende, kruidachtige plant met elliptisch gevormde bladeren. Deze variëteit erwt hijst zich ook aan alle mogelijke objecten omhoog. Wat het meest opvalt aan de vlindererwt is de kleur van de bloemen: een prachtige diepblauwe kleur (al tooit een enkele ondersoort zich met witte bloemen). Deze bloemen hebben de vorm van een vlinder, al zien sommige biologen er een vrouwelijk geslachtsorgaan in.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Clitoria, is uiteraard eenvoudig te herkennen en is de Latijnse versie van 'clitoris'. Het tweede deel, ternatea, vernoemt het Molukse eiland Ternate, ooit het doel van vele schepen van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) om nootmuskaat en kruidnagelen te laden.

Maar, zo zul je op dit moment misschien opmerken, een erwt is geen specerij of kruid, maar een peulvrucht. Die opmerking klopt deels, want de vlindererwt produceert een peul met zes tot tien erwten. Die zijn eetbaar en worden dus ook gegeten.

De bloem wordt in Zuidoost-Azië echter gebruikt als natuurlijke kleurstof om diverse gerechten blauw te kleuren. In de Maleise keuken wordt het kruid bunga telang genoemd. Rijst wordt in een waterig extract van de bloemen gekookt, waardoor er een blauwige waas over komt. Deze rijst wordt nasi kerabu genoemd. Klinkt niet zo heel smakelijk, zo hoor ik je bijna denken.

In Thailand wordt met de kleurstof uit de bloemen een siroop verkocht met de naam nam dok anchan. Soms worden daar voor de consumptie nog wat druppels limoensap aan toegevoegd, waardoor de kleur verandert in rozig paars (of paarsig roze). In de Birmaanse en Thaise keukens worden de bloemen ook in beslag gedoopt en gebakken.

Er is zelfs een vlindererwtenthee. Een thee of tisane met de bloemen van de vlindererwt en citroengras. Met een druppeltje citroen- of limoensap wordt deze thee paars. Gemixt met hibiscusbloesem wordt de thee juist helderrood van kleur.

De vraag is natuurlijk waarom je 'blauw' aan je gerechten of dranken wilt toevoegen. Het antwoord luidt: omdat het lijkt dat stofje in de vlindererwt zou kunnen werken tegen astma-aanvallen als gevolg van een allergie[1].

[1] Singh et al: Anti-allergy and anti-tussive activity of Clitoria ternatea L. in experimental animals in Journal of Ethnopharmacology – 2018