Laurier

De laurier (Laurus nobilis) is een edele plant en dat blijkt natuurlijk al direct uit zijn soortnaam nobilis waar iedereen het woord 'nobel' in zal kunnen herkennen. Bovendien zijn laurierbladeren in de vorm van een laurierkrans natuurlijk al van oudsher het symbool van overwinning. Het moet dus wel een gewas zijn waar behoorlijke positieve aspecten aan verbonden zullen zijn.

De laurier is afkomstig uit de Mediterrane gebieden, waar de gemiddelde temperaturen natuurlijk iets aangenamer zijn dan in ons land. Het gevolg is dat de laurier hier in Nederland niet helemaal winterhard is. In zijn thuisland kan de laurier na vele jaren een hoogte van 20 meter bereiken. De lancetvormige leerachtige bladeren worden gebruikt om vis, vlees, soepen en sauzen van extra aroma te voorzien.

[Foto: atuale]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Laurus, wordt door taalgeleerden gemakshalve maar herleid tot het Keltische woord laur dat ‘groen’ zou betekenen. Men vergeet dus dat een inheems woord meer voor de hand zou liggen. In de loop der eeuwen zijn er vaak klankverschuivingen geweest en eentje daarvan is de ‘d’ naar ‘l’. Dat betekent dat laurus wellicht oorspronkelijk als daurus werd uitgesproken. Ooit was Daphne een Griekse nimf, die veranderd werd in een laurierboom. Daphne en het orakel van Delphi moeten een gezamenlijke herkomst hebben gehad en dat was delphus ‘baarmoeder’. Het tweede deel, nobilis, is Latijns en betekent ‘nobel’ of ‘beroemd’ en verklaart dat laurier door de als ereteken werd gebruikt.

In de Middeleeuwen dacht men dat laurier mensen zou beschermen tegen het kwaad. Nog steeds besluiten bewoners van sommige streken om voor de zekerheid toch maar een laurier bij de voordeur te planten.

De bladeren van de laurier bevatten een aantal etherische oliën, die laurier de zo karakteristieke geur geven. De belangrijkste is wel cineool en dat is dezelfde stof als ook in eucalyptus wordt aangetroffen. Dat betekent dat ook hier cineool positieve invloeden heeft bij neusverkoudheid. Maar er wordt in laurier ook nog andere stofjes aangetroffen, de laurosiden. Van lauroside B is recent ontdekt[1] dat het in grote hoeveelheden de celgroei remt van een agressieve vorm van huidkanker.

In de kruidengeneeskunde werd laurier dankbaar ingezet tegen allerhande kwalen, maar het meest bekend was de laurier toch wel als eetlustopwekker. Die reputatie heeft er eveneens voor gezorgd dat laurier werd toegepast in enkele beroemde dranken, zoals de Bloody Mary. Dat is een ingewikkelde cocktail op basis van vodka en tomatensap, naar smaak aangevuld met soms exotische ingrediënten.

Maar de Friese Beerenburg bevat natuurlijk ook laurier. Die hoef je tenminste niet zelf meer te mixen. Al mag dat wel natuurlijk.

[1] Panza et al: Lauroside B, a megastigmane glycoside from Laurus nobilis (bay laurel) leaves, induces apoptosis in human melanoma cell lines by inhibiting NF-κB activation in Journal of Natural Products - 2011