Zwarte salie

Zwarte salie (Cordia curassavica) is een kruid dat inheems is in het Caraïbisch gebied. Daar staat hij bekend als black sage of wild sage. Soms wordt hij tropical black sage genoemd om hem te onderscheiden van een gelijknamig familielid die in de Amerikaanse staat California groeit: black sage (Salvia mellifera). In Suriname noemt men deze kruidachtige blaka uma ('zwarte vrouw') vanwege het toepassingsgebied. Intussen is zwarte salie geïntroduceerd in Zuidoost-Azië en enkele tropische eilanden van de Stille Oceaan. Op sommige van die eilanden is het een vervelende invasieve plant geworden.

De zwarte salie is een struik die tot drie meter hoog kan worden. De grote bladeren zijn aan de bovenkant ruw behaard en aan de onderzijde zachter behaard. De bloeiwijze is een tot tien centimeter lange, kortbehaarde aar. De kleine witte bloemen groeien in clusters aan de uiteinden van de takken en ze hebben een trechtervormige kroon. De kleine, vlezige rode vruchten bevatten elk een enkel zaadje. De zwarte salie gedijt in open gebieden, zoals velden en weilanden, langs wegen en in open bossen.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Cordia, eert de Duitse botanicus, farmacoloog en arts Valerius Cordus (1515–1544). Zijn faam heeft hij te danken aan het feit dat hij de eerste pharmacopoeia (denk: Farmacotherapeutisch Kompas) ten noorden van de Alpen heeft geschreven. Hij beschreef ook verschillende nog niet eerder benoemde planten. Het tweede deel, curassavica, is de verbasterde vorm van Curaçao.

De sterk naar citrus riekende bladeren worden veel gebruikt in 'medicijnen' voor vrouwenkwalen. Bij menstruatiepijn drinkt men de thee van één twijgje of tien blaadjes (’s ochtend en ’s middags een glas). Al na een dag zou de pijn over moeten zijn. Een paar glazen per dag van deze thee zou een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap ook kunnen verlagen. Bladeren van de plant worden ook toegepast in genitale stoombaden teneinde de vagina en de baarmoeder na de bevalling te reinigen, alsmede naweeën en kraamvrouwenkoorts te voorkomen.

Een gezichtsstoombad met zwarte salie neemt men op diverse Caraïbische eilanden bij griepklachten, verkoudheidsklachten en bijholteontsteking. De thee van 20 gedroogde bladeren op een liter gezouten water geldt als beproefd middel tegen gonorroe. Op Trinidad wordt het kruid ingezet voor diverse huidproblemen.

De ontstekingsremmende eigenschappen van zwarte salie zijn middels wetenschappelijk onderzoek bevestigd en het is getest als midddel tegen schimmels (fungicide) mijten (acaricide) en larven van muskieten (larvicide)[1][2][3]. De verse bladeren worden soms in het kippenhok gegooid om kippenluizen te verdrijven.

Volgens een van mijn vrienden verkopen stoute jongens in de Cariben gedroogde zwarte salie soms als hash aan goedgelovige Amerikaanse toeristen.

[1] Andrade et al: Toxicity of Varronia curassavica Jacq. Essential Oil to Two Arthropod Pests and Their Natural Enemy in Neotropical Entomology - 2021
[2] Alonso-Castro et al: Pharmacological activities of Asclepias curassavica L. (Apocynaceae) aerial parts in Journal of Ethnopharmacology - 2021
[3] Ioset et al: Antifungal and larvicidal cordiaquinones from the roots of Cordia curassavica in Phytochemistry - 2000