Kardemom

Kardemom (Elettaria cardamomum) is, om het direct ingewikkeld te maken, een specerij, die afkomstig kan zijn van verschillende soorten planten binnen twee geslachten, Elettara en Amonum. Ze behoren alle tot de familie van de gemberachtigen (Zingiberaceae) en dat betekent dat kardemom een aantal belangrijke familieleden op zijn verjaardag mag verwachten, waaronder de bekende geelwortel (Kurkuma of Koenjit), gember (Zingiber officinale) en laos (Alpinia galanga).

De kardemom groeit in tropische regionen en dan voornamelijk wat hooggelegen gebieden in India en omringende landen. Gewoonlijk is de kardemom in zijn thuislanden een plant, die een hoogte van vier meter kan bereiken. Hij bezit bladeren tot 60 centimeter lang en prachtige tere witte bloemen, die lijken alsof ze met violet beschilderd zijn.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Elettaria, heeft een herkomst die terug te voeren is via het Maleis naar het Tamil. In die taal, die in Zuidelijk India en Sri Lanka (het vroegere Ceylon) gesproken wordt, betekent thari ‘(graan)korreltje’. Het tweede deel, cardamomom, is een combinatiewoord uit het Grieks: kardamon (κάρδαμον) was ‘(water)kers’ en anomon (ἄμωμον), een specerij.

Voor gember, geelwortel (kurkuma of koenjit) en laos is de wortel de bron voor de specerij, maar kardemom is een uitzondering. Het zijn de ongeveer een centimeter grote zaadjes, die zo gewild zijn dat ze in gedroogde toestand een zeer kostbare specerij opleveren. Kardemom heeft een unieke smaak met een intens aromatische, naar eucalyptus en citrus neigende geur en een ietwat harsachtige smaak. Al in het oude Egypte werd kardemom gebruikt als middel tegen slechte adem. Kardemom is een onmisbaar ingrediënt in Indische kruidenmengsels als kerrie en garam massala. In Azië kruidt men er ook vlees mee, een noodzakelijk kwaad omdat in tropische gebieden vlees snel aan bederf onderhevig is en kardemom het bederf vertraagd en door zijn sterke smaak de geur van bederf ietwat kan maskeren. Voorts wordt het als smaakmaker veel toegepast in Oosterse gerechten en dranken. In Nederland wordt hij ook verstopt in speculaaskruiden.

[Foto: www.satvikshop.com]

 In de traditionele Oosterse geneeskunde speelt kardemom een belangrijke rol. Deze specerij wordt ingezet tegen infecties in tanden en tandvlees. Tevens denkt men dat kardemom werkzaam zou zijn bij diverse longproblemen, waaronder tuberculose. Dat enkele van de essentiële oliën in kardemom een antibacteriële werking hebben is onomstreden[1], maar ik zou maar niet geloven in zijn werkzaamheid tegen de tuberkelbactierie in je longen. Wel interessant is het inzicht[2] dat kardemom wellicht zou kunnen helpen bij bepaalde vormen van huidkanker.

Een heerlijk recept voor Zweedse kardemomkoekjes is hier te vinden.

[1] Agnihotri et al: Antimicrobial activity of essential oil and various extracts of fruits of greater cardamom in Indian Journal of Pharmaceutical Sciences - 2010

[1] Qiblawi et al: Chemopreventive effects of cardamom (Elettaria cardamomum L.) on chemically induced skin carcinogenesis in Swiss albino mice in Journal of Medicinal Food - 2012