Zwarte munt (of Huacatay)

Zwarte munt (Tagetes minuta) is familie van het Afrikaantje (Tagates spp.) en net als het Afrikaantje is zijn naam foutief en verwarrend. De vele tientallen soorten Afrikaantjes komen van nature voor in de warmere streken van Midden-Amerika. De naam 'Afrikaantje' is dus onzin. Zo ook de naam 'zwarte munt': het is geen muntsoort, maar een asterachtige en bovendien is de plant niet zwart, maar heeft gewoon groene bladeren plus kleine bloemen die neigen naar gebroken wit.

De zwarte munt kan tot twee meter hoog worden, maar reikt gewoonlijk niet hoger dan 60 centimeter. Zijn oorsprong wordt gevonden op uitgestrekte graslanden in de gematigde streken van Zuid-Amerika, maar hij heeft in de loop der eeuwen zijn domein steeds verder in noordelijke richting weten uit te breiden. Dus is hij nu een invasief onkruid in de USA.

Zwarte munt heeft in zijn thuislanden diverse locale namen. Natuurlijk is hij in het bezit van een Spaanse naam. Zij noemen hem termanisillo. In het Engels wordt hij southern marigold, stinking roger, wild marigold of black mint genoemd. Dan zijn er nog vele locale namen in de diverse dialecten die soms teruggaan tot de tijden van de Inca's. De meest gebruikte versie is echter huacatay.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Tagetes, benoemt Tages, de Etruskische god van de onderwereld en kleinzoon van Jupiter. Hij wordt genoemd als de grondlegger van de kunst van het waarzeggen. Het tweede deel, minuta, is een vorm van het Latijnse woord minutes, dat 'erg klein' betekent en de grootte (of kleinte, jawel dat woord bestaat écht) van de bloemen probeert te omschrijven.

Zwarte munt wordt veelvuldig als keukenkruid gebruikt in Peru, Ecuador en delen van Chili en Bolivia. Het wordt vrijwel altijd verkocht in de vorm van pasta, al maken veel mensen het zelf klaar. Het aroma van zwarte munt wordt omschreven als een frisse mix van basilicum, dragon, munt en limoen. Daarmee zorgt het kruid voor een heerlijke balans met de soms zo pittige gerechten met chilipepers.

Sinds onheuglijke tijd hebben de oorspronkelijke bewoners van de Nieuwe Wereld zwarte munt bovendien gebruikt als bron voor een verfrissende drank en als een medicinale thee. Die laatste variant werd toegepast als remedie tegen verkoudheden, bronchitis en maagproblemen. Tegenwoordig wordt de plant ook commercieel geteeld voor de productie van essentiële olie, die verkocht wordt onder de naam goudsbloemolie. Volgens mij is dat een overtreding van de warenwet, maar goed, als er niemand is die zich daar druk om maakt is het voor mij ook een onbelangrijk feit.