Peperhout

Peperhout (Pseudowintera colorata) wordt in zijn thuisland Nieuw-Zeeland aangeduid als pepperwood en dus is de Nederlandse benaming 'peperhout' niet zo vreemd. Ook staat deze soort ter plaatse bekend als mountain horopito.

Peperhout is een tot 2.50 meter oprijzende, groenblijvende struik of kleine boom. De geelgroene bladeren zijn gevlekt met rood, waarbij de nieuwe bladeren in de lente helderrood zijn. Deze soort is verspreid van laaglandbossen tot aan hogere bergbossen van de noordelijkste delen van het North Island van Nieuw-Zeeland. Peperhout heeft dus maar een beperkt verspreidingsgebied.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Pseudowintera, betekent zoiets als 'nepwintera' of 'lijkend op Wintera' De naam eert admiraal Sir William Wynter (1521-1589). Hij maakte zich verdienstelijk onder koningin Elizabeth I van Engeland (1533-1603) en onderscheidde zich bij de slag waarbij de Spaanse Armada werd verslagen (1588). Het tweede deel, colorata, is afgeleid van het Latijnse colōrātus, wat 'gekleurd' betekent en de rode kleur van de bladeren beschrijft.

Omdat peperhout groeit in een gebied met erg veel neerslag, is de plant ooit gevoelig geweest voor schimmelinfecties en vraat van insecten. Peperhout heeft zich daartegen aangepast door een aantal krachtige verdedigingsmechanismen te ontwikkelen.

De belangrijkste bio-actieve stof die uit de bladeren van peperhout kan worden geïsoleerd is polygodial. Kauw eens op een blad van peperhout en je ervaart een karakteristieke scherpe, hete, peperachtige smaak. Dit komt voornamelijk door polygodial, dat al bij concentraties van slechts 0,1 μg een aromatische en scherpe smaak op de tong veroorzaakt die vaag doet denken aan die van chilipepers.

Wetenschappelijk onderzoek toont inderdaad aan dat een extract van de bladeren van peperhout effectief schimmelinfecties kan bestrijden[1][2].

Door de inheemse Māori-bevolking van Nieuw-Zeeland worden extracten van peperhout al sinds mensenheugenis zowel inwendig als uitwendig ingezet voor een veelheid aan lichamelijke problemen. Al in 1848 wordt gedocumenteerd dat een lotion peperhout nuttig is bij de behandeling van huidziekten, zoals ringworm of geslachtsziekten. Vroege Europese kolonisten in Nieuw-Zeeland gebruikten peperhout ook al snel voor medicinale doeleinden. Voor inwendig gebruik werden de bladeren gekauwd of als thee bereid. Die kolonisten gebruikten het, onder andere, als middel tegen diarree. Er bestaan ook verslagen van het gebruik van de schors in de 19e eeuw als vervanging voor kinine om de gevolgen van malaria te bestrijden. Zo krachtig zijn de werkzame stoffen in peperhout dat zelfs malariaparasieten het loodje zouden moeten leggen.

Intussen worden de gedroogde en vermalen bladeren van peperhout in Nieuw-Zeeland als specerij verkocht. Het is overigens een nogal prijzige specerij, vooral omdat peperhout een vrij zeldzame boom of struik is.

[1] Purushotham et al: Fungal Communities in the Native New Zealand Medicinal Plant Pseudowintera colorata (Horopito) Are Determined by Plant Organ Type and Host Maturity with Key Members Promoting Plant Growth in Microorganisms – 2021
[2] McCallion et al: Antibiotic substances from New Zealand plants. II. Polygodial, an anti-Candida agent from Pseudowintera colorata in Planta Medica - 1982