Sassafras

In de Amerikaanse staat Louisiana wonen nog veel Creolen, een term die ooit door Franse en Spaanse kolonisten gebruikt werd om personen te onderscheiden die in Louisiana geboren waren van degenen die elders geboren waren. Een eretitel dus.

De creolen hebben hun Franse en Spaanse keukens en de daarbij horende gerechten meegebracht naar de overzijde van de Atlantische Oceaan. Niet alle kruiden bleken daar beschikbaar te zijn en moesten worden vervangen door plaatselijke varianten. Eéntje daarvan is filé poeder, gemaakt van de vermalen droge bladeren van de sassafras (Sassafras albidum).

Het geslacht Sassafras bestaat uit een viertal soorten (eentje daarvan is uitgestorven) die groeien in zowel Noord-Amerika als Oost-Azië. Het zijn behoorlijke bomen van tussen de 9 en 35 meter hoog. De sassafrassen hebben een gladde oranje-bruine tot gele bast. Alle delen van de plant zijn geurig.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Sassafras, is afgeleid van het Spaanse sasafras, dat op zijn beurt weer is geleend van het Latijnse saxifragia, wat een samenstelling was van saxum ('steen') en frangere ('breken'). Het geslacht heeft vermoedelijk deze naam te danken aan het Indiaanse gebruik om galstenen te behandelen. Het tweede deel, albidum, is een verbastering van het Latijnse albus 'wit'.

Sassafras is een ingredient van bekende voedingswaren in de USA. Het was ooit het belangrijkste ingredient van het traditionele rootbeer (nu verboden door de waakhond FDA) en sassafras root tea. Bovendien is het het belangrijkste verdikkingsmiddel en smaakmaker in gumbo, een smakelijke stoofpot met vlees of vis. Het woord gumbo is geleend vanuit de taal van de Choctaw-indianen, waar het filé poeder bekend stond als kombo.

De oorsprong van dit gerecht is ietwat in nevelen gehuld en is vermoedelijk afkomstig van negers die hun recept vanuit Midden-Afrika hebben meegenomen. Daarna is het recept geadopteerd door de bewoners van de zuidoostelijke Verenigde Staten. Vervolgens in het gemuteerd tot twee variaties: in New Orleans en zuidoostelijk Louisiana heet het nu Creoolse gumbo, zoals gezegd afstammelingen van Franse en Spaanse kolonisten die daar leefden. De andere versie is de Cajun gumbo, afstammelingen van de Frans sprekende kolonisten die rond het jaar 1750 Canada waren uitgezet. In het algemeen is de Cajun versie een stuk pittiger dan die van de Creolen.

De plaatselijke Indianen gebruikten sassafras om wonden te ontsmetten, acne te behandelen en bij bepaalde klachten van nieren en blaas. Het bleek dat de plant veel essentiele olien bevatte en die werken sterk ontsmettend. Het was ook de reden dat de FDA root beer verbood: de werkzame stofjes bleken ook licht kankerverwekkend te zijn[1].

[1] FDA: SUBSTANCES PROHIBITED FROM USE IN HUMAN FOOD: Safrole. Zie hier.