Zuurbes (of Zereshk)

In Nederland is de zuurbes (Berberis vulgaris) inheems. De struik kan een hoogte bereiken van wel vier meter. Hij bloeit met kleine gele bloemen en produceert ovaalvormige bessen die één centimeter lang kunnen zijn en een halve centimeter breed. De bessen rijpen in de nazomer tot late herfst en worden beschermd door vervaarlijke doornen.

Behalve de bessen is de hele zuurbes een giftige struik. De bessen van de zuurbes bevatten grote hoeveelheden vitamine C als gevolg van de aanwezigheid van behoorlijk wat citroenzuur. Dat maakt die bessen een perfecte keus voor gezonde limonades.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Berberis, is een onbedoelde wijziging van het Middeleeuws Latijnse woord barberry. Nu zou je denken dat het woord vertaald kan worden als 'slechte bes', maar dat is niet het geval. De oorsprong moet teruggevonden worden in het Soemerisch, waar bar bar 'vreemdeling' betekende, in de zin van onverstaanbaar (als een barbaar). Het is dus een vreemde bes. Het tweede deel, vulgaris, betekent gewoon 'gewoon'.

Gedurende de Middeleeuwen waren zuurbessen populair vanwege de vitamine C om scheurbuik te voorkomen tijdens de treurige wintermaanden. In Europa werden zuurbessen traditioneel gebruikt als ingrediënt voor jam. De zuurbessen hebben een hoog gehalte aan pectines, waardoor de jam snel zal geleren bij het afkoelen. In Rusland worden zuurbessen gebruikt als basis voor snoepjes en verkocht onder de naam Барбарис (barberis).

Verder weg, in Iran, worden de gedroogde bessen zereshk genoemd en gebruikt als ingrediënt voor allerlei gerechten. Vaak worden die gedroogde zuurbessen ingezet ter vervanging van citroenschilrasp. Even in kokend water onderdompelen, ze nemen weer vocht op, zwellen en krijgen hun oorspronkelijke textuur weer terug. De bessen zorgen voor een zure smaak aan kipgerechten. Ook wordt ze toegevoegd aan pilavrijst en men noemt het gerecht dan zereshk polo.

Ik geloof dat je de zuurbes in diverse gerechten uit het Midden-Oosten ook eenvoudig kunt vervangen door de cranberry en als je dát doet, steun je de lokale economieën van Vlieland en Terschelling.