Blauw glidkruid

Blauw glidkruid (Scutellaria galericulata) is een onvertakte, bossige overblijvende zomerbloeier die behoort tot de grote familie der Lipbloemigen. De stengel is kaal of kortbehaard, terwijl de bloemkroon sterk behaard is. Die bloemkroon is diep blauwviolet, maar zeer zelden ook roodachtig of zelfs wit. Van de bovenlip is de middenslip het grootst, de onderlip is neergebogen en heeft een witte vlek met 3 donkerviolette lijnen. De vruchtjes zijn rond. In Nederland is deze soort vrij algemeen en houdt van min of meer nitraatrijke, vochtige bodems.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Scutellaria, is afkomstig uit het Latijn, waar scutella een 'ondiepe schaal' of 'schotel' betekent. Het verklaart het napvormig aanhangsel aan de bovenlip van de kelk. Het tweede deel galericulata is ook al van Latijnse herkomst: gelea betekent 'helm' en het beschrijft de vorm van de bloem.

Het geslacht Scutellaria wordt voor meerdere medische doeleinden ingezet. Het probleem is echter dat veel soorten onderling uitwisselbaar zijn qua toepassing, maar andere juist weer onbekende gevaren in zich dragen. Traditioneel gezien wordt blauw glidkruid gebruikt voor diens milde angst- en paniekremmende werking en wordt daartoe verwerkt als thee (eigenlijk: tisane, omdat het woord 'thee' alleen gebruikt hoort te worden voor thee gemaakt van theebladeren van de Camelia chinensis), als supplementen en in sigaretten.

De belangrijkste werkzame stof om die milde rustgevende werking te veroorzaken is baicaline, een flavonoïde, die dezelfde werking lijkt te hebben als benzodiazepine in de hersenen. Geen wonder dus dat supplementen met glidkruid hun weg hebben gevonden naar apotheken, drogisten en op geld beluste amateurs. Die laatste categorie probeert middeltjes met glidkruid zelfs te slijten als onfeilbaar medicijn tegen de symptomen van ADHD.

Het probleem is echter dat van diverse soorten glidkruid bekend is dat ze ernstige leverschade kunnen veroorzaken. Als we even het Bijwerkingencentrum Lareb aan het woord laten dan wordt het probleem duidelijk onder woorden gebracht: “Bijwerkingencentrum Lareb ontving twee meldingen van leverschade na het gebruik van NMDA Relief Exendo®. Bij één gebruiker was de leverschade zo ernstig dat er levertransplantatie nodig was. Bij de tweede gebruiker verdween een leverontsteking na stoppen van het gebruik. NMDA Relief Exendo® is een kruidensupplement. Het wordt gebruikt als rustgevend middel bij geestelijke druk. Er zit onder andere glidkruid in. In kruidenproducten kunnen echter ook kruiden of synthetische stoffen zitten die niet op het etiket staan vermeld. De overgebleven pillen van de gebruikers zijn onderzocht op mogelijke schadelijk stoffen. Er zijn alleen stoffen uit glidkruid gevonden. Glidkruid is al eerder in verband gebracht met leverschade. Het verschil in de hoeveelheid glidkruid dat in de twee producten zat was groot. Bij kruidenproducten gelden minder strenge eisen dan bij de geneesmiddelen als het gaat om dosering en kwaliteit.”

Het lijkt me een waarschuwing die duidelijk genoeg moet zijn om blauw glidkruid links te laten liggen.