Kloewaknoot

De kloewaknoot (Pangium edule) wordt toegepast als specerij in de Indische (en Indonesische) keukens. Het is een specerij met een overheersende smaak die in bepaalde vleesgerechten wordt gebruikt. Ze worden onder de naam van kloewakpitten verkocht. Je kraakt de noot, haalt de pit eruit, stampt die fijn en vermengt ze met water.

Er is echter een probleem: de noten zijn dodelijk giftig als gevolg van de aanwezigheid van blauwzuur (ofwel cyanide). Daarom moeten ze eerst een voorbereiding ondergaan voordat ze voor consumptie geschikt zijn. In de Indische koloniale periode werden de zaden eerst gekookt en dan, gewikkeld in bananenbladeren, in hete as begraven. Na veertig dagen blijkt dat de noten als gevolg van fermentatie van kleur zijn veranderd; van crèmewit tot donkerbruin of zelfs zwart. Deze oeroude methode maakt gebruik van het feit dat de cynanide door het koken en fermentatie vrijkomt en door het kookvocht en grondwater weggespoeld wordt.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Pangium, is een Latijnse vorm van panji, een woord uit de taal van de bangi-stam, wonend op het Indonesische eiland Sulawesi (Celebes). Panji was een legendarische prins en vormt de basis van een hele cyclus van gedichten en een genre van wajangpoppenverhalen. Het tweede deel, edule, is Latijns en betekent 'eetbaar'. Het woord is nog beter te herkennen in het Engelse edible.

De Kloewaknootbom is een altijdgroene boom, die groeit in de mangroves aan de kusten van Indonesie, Maleisië en Papua-Nieuw Guinea. Het duurt jaren voordat de boom zo volwassen is dat hij grote vruchten gaat producten. Die worden football fruits genoemd en dan kun je je direct een beeld vormen van het formaat. In die 'voetbal' zitten een aantal zaden dicht opeen gepakt. Wat je eigenlijk nodig hebt zijn de pitten uit die zaden.

Het meest in het oog springende gerecht dat gebruikt maak van de kloewaknoten is bosou. Dat is een zuur gefermenteerd visgerecht. Ik vrees dat onze tere westerse smaakpapillen dit gerecht niet bepaald kunnen waarderen.

Mocht je je afvragen waar je de kloewaknoten in Nederland (of België) kunt bestellen, dan is het antwoord: bij de betere toko. Heb je niet zo'n middenstander in je gemeente, dan kun je het online proberen of neem even contact op met de Oosterse groothandel Vanka Kawat.