Thee

Jawel, ook thee (Camellia sinensis) is natuurlijk een kruid en het gebruik heeft zijn oorsprong in zuidwestelijk China, waar het al tijdens de Shang Dynastie (1766-1050 vChr) als medicinale drank werd ingezet. Het werd pas vele eeuwen later een populaire drank gedurende de Tang Dynastie (618–907 nChr). Portugese Jezuieten en kooplieden introduceerden thee in West-Europa in de 16de eeuw. Daarna waren het de Engelsen die verzot raakten op theedrinken. Wij stonden wat treurig achteraan de rij.

Thee groeit als een altijd groene boom die – ongestoord – een hoogte kan bereiken van wel 15 meter. Voor de theeproductie zal hij worden gesnoeid tot een meter hoge heester om het plukken eenvoudig te houden. Thee groeit voornamelijk in tropische en subtropische gebieden. Er bestaan echter wat variëteiten die zelfs in ons land zouden kunnen overleven, maar ik denk dat we hier nimmer een commercieel interessante theeproductie zullen krijgen. Theestruiken lijken het perfect te doen op hellingen tot een hoogte van 1500 meter. Ze groeien iets minder snel dan in lager gelegen gebieden, maar de smaak is dan weer een stuk beter.

Alleen de theebladeren van bovenste vijf centimeter worden zorgvuldig geplukt. Gedurende het groeiseizoen zal de plant iedere twee weken nieuwe blaadjes opleveren.

[Foto: Van Rees Thee]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Camellia, vernoemt Georg Joseph Kamel (1661-1706), een Jezuit en bioloog uit Moravië, het huidige Tsjechië, die gestationeerd was op het Filipijnse eiland Luzon. Hij verlatijnste zijn naam tot Camelus. Het tweede deel, sinensis, betekent '(uit) China' in het Latijn. Het Chinese woord voor thee werd ooit uitgesproken als tú en betekende 'bitter kruid'. Door de enorme omvang van het land veranderde de uitspraak langzaam en te werd het woord in zuidelijk China, terwijl het als cha in de westelijke kustprovisies werd uitgesproken. De Engelsen, Duitsers en Nederlanders namen de zuidelijke versie (tea, thee, Tee) over, terwijl de Portugezen (chá) de andere gingen gebruiken.

[Foto: Thee Van Oordt]

Natuurlijk dachten ook de Chinezen al vroeg dat thee een positieve uitwerking had op het menselijk gestel. In onze moderne westerse samenleving is het noodzakelijk om met wetenschappelijk bewijs te komen voordat we iets geloven. Daarom hebben onderzoekers thee maar eens op de wetenschappelijke pijnbank gelegd en wat bleek: regelmatige consumptie van thee lijkt geen enkel effect te hebben op het ontstaan van kanker[1]. Die uitslag was een behoorlijke tegenvaller voor mensen die geloven dat thee een panacee voor allerhande kwalen zou zijn. Om het verdriet een beetje goed te maken heeft wetenschappelijk onderzoek wel aangetoond dat thee cholesterolverlagend werkt[2].

[1] Zhang et al: Tea consumption and the incidence of cancer: a systematic review and meta-analysis of prospective observational studies in European Journal of Cancer Prevention – 2015
[2] Hartley et al: Green and black tea for the primary prevention of cardiovascular disease in Cochrane Review - 2012