Kaneel

De specerij kaneel is de gedroogde bast van een altijdgroene boom, die behoort tot de laurierfamilie, de kaneelboom (Cinnamomum zeylanicum). Die boom komt oorspronkelijk voor in de warmere regionen van Azië, maar wordt tegenwoordig overal in de tropen aangeplant. In zuidelijk China wordt een broertje, de Cinnamomum cassia, ook gebruikt om kaneel van te maken. Kaneel wordt verkregen door de buitenbast van takken af te schrapen en vervolgens de takken te mishandelen waardoor de binnenbast los komt. De gedroogde binnenbast, krult op en dát is onze kaneel.

[Foto: savonilla.files.wordpress.com]

Het eerste deel van zijn wetenschappelijke naam, Cinnamomum, heeft natuurlijk dezelfde oorsprong als het Engelse woord voor kaneel, cinnamon. Omdat kaneel al sinds onheugelijke tijden door Arabische handelaren vanuit Azië werd aangevoerd, heeft ook de naam een soortgelijke lange reis achter de rug: de oude Grieken leenden hun woord kinnamomum van het oude Hebreeuwse woord kinamom en het Aramese qunimom. Uiteindelijk zou het verwant zijn aan het hedendaagse Indonesische kaya manis (‘zoet hout’). Het tweede deel, zeylanicum, is het verlatijnste woord voor Ceylon, het huidige Sri Lanka. Cassia, de soortnaam van zijn broertje, is afkomstig van het Griekse kasia, van het Hebreeuwse q'tsi-ah en qatsa, dat ‘afkappen, afstrippen (van de bast)’ heeft betekend.

De meeste mensen vinden de geur en smaak van kaneel heerlijk. Zijn in alles doordringende geur en smaak heeft het te danken aan een aromatische essentiële olie met de naam cinnamaldehyde. Andere belangrijke stofjes in de kaneel en dus ook in kaneelolie zijn ethyl cinnamaat, anethole en eugenol.

Er is wel gesuggereerd dat kaneel een uitstekende insectenverdrijver zou zijn en kaneel(blad)olie is inderdaad uiterst effectief om larven van muskieten te vernietigen. De oplettende lezer zal op dit moment opmerken dat, als kaneelolie larven van muskieten kan doden dat die kaneel toch ook wat ongezonde trekjes moet hebben. Nou, die oplettende lezer heeft gelijk.

De aanwezige eugenol is hepatotoxisch en dat betekent dat het schadelijk is voor de lever. De gevolgen zijn verder bloed in de urine, stuiptrekkingen, diarree, misselijkheid, bewusteloosheid, duizeligheid en een versnelde hartslag. Nu hebben we mazzel dat die eugenol zich voornamelijk in het blad verstopt en dus is een overdosis niet zo heel waarschijnlijk. Voor de rest wordt kaneel traditioneel ingezet tegen kiespijn, hoesten en verkoudheid en, uiteraard in kleine hoeveelheden, tegen diarree en koliek (als je een paard bent).

Hoewel nog heel wat aanvullend wetenschappelijk onderzoek nodig is lijkt het er op dat kaneel wel eens zou kunnen werken bij de behandeling van diabetes II. Het werkt namelijk bloedsuikerspiegelverlagend en helpt om het niveau van de glucose na het eten te verlagen. Het Cochrane Collaboration is een volledig onafhankelijk instituut dat systematisch onderzoek doet naar gepubliceerd onderzoek. Het komt nog al eens voor dat die onderzoeken nu niet geheel onafhankelijk zijn en zich door het geld laten leiden. Voor wat betreft het verband tussen kaneel en diabetes werd geconcludeerd[1] dat van de tien gepubliceerde onderzoeken er slechts twee de toets der wetenschappelijke kritiek konden doorstaan. De conclusie was dan ook dat er nog onvoldoende bewijs bestond om het verband tussen kaneel en diabetes type 1 en 2 te ondersteunen (There is insufficient evidence to support the use of cinnamon for type 1 or type 2 diabetes mellitus).

[1]  Leach et al: Cinnamon for diabetes mellitus in Cochrane Database of Systematic Reviews - 2012