Salie

Salie (Salvia officinalis) is een keukenkruid met een behoorlijk overheersende smaak. Mede daardoor wordt hij in Nederland spaarzaam gebruikt bij vleesgerechten. In het buitenland wordt dit kruid veel meer op waarde geschat. In Frankrijk gebruikt men salie bij de bereiding van wit vlees en groentesoepen, in Italië wordt salie toegevoegd aan saltimbocca, osso buco, paupiette en minestrone met rijst. In Engeland is salie onmisbaar bij gevogelte en varkensvlees.

Dat salie in Engeland bijzonder populair is blijkt wel dat het, samen met peterselie en tijm, een hoofdrol speelt in een traditioneel liedje met de titel ‘Scarborough Fair’, dat beroemd is geworden door de bewerking van Simon and Garfunkel.

De plant wordt tot 80 centimeter hoog, afhankelijk van de ondergrond en klimatologische omstandigheden. De bladeren worden als kruid gebruikt en zijn groengrijzig van kleur.

[Foto: David Monnieux]

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Salvia, is te herleiden tot het Latijnse woord salvere (‘redden’), een woord dat zelfs nu nog in het Engels te herkennen is als save. Het tweede deel, officinalis, is al eerder beschreven: het betekent in het Latijn zoiets als ‘kantoor’, maar dan in de betekenis van ‘apotheek’. Ook hier maakt het Engelse woord office alles een stuk duidelijker.

De Romeinen zagen salie meer als geneeskrachtig kruid en minder als keukenkruid. Het heeft een sterk ontsmettende werking en werd daardoor veel toegepast bij de behandeling van wonden en (het voorkomen van) ontstekingen. Salie zit inderdaad boordevol essentiële oliën als cineool, borneool en thujone. Het blad bevat verder ook allerhande bittere en zure ingrediënten. Dat alles betekent dat er, naast de voordelen, ook enkele nadelen aan het gebruik van salie moet zitten. Inderdaad is dit keukenkruid in hogere concentraties giftig.

In het verleden werd ook in Nederland salie voor diens rustgevende effecten gebruikt. Salie werd in melk gekookt en Deze saliemelk werd als geneeskrachtig en rustgevend beschouwd. De term ‘Jan Salie’ werd ooit door de schrijver Potgieter (1808-1875) gebruikt om de soms trage, saaie en initiatiefloze Nederlander uit zijn tijd te beschrijven.

Modern onderzoek toont aan dat de werkzame stoffen in salie mogelijk werkzaam zijn tegen bacteria, schimmels en virussen. Denk echter niet dat je daarom ongestraft langdurig teveel salie kunt consumeren want een teveel betekent onvermijdelijk dat je lichaam uiteindelijk hetzelfde lot zal ondergaan als een bacterie, schimmel of virus.

Onderzoek[1] heeft wel voorlopig aangetoond dat een extract van salie mogelijk – let wel: mogelijk – een effect kan hebben bij het beheersen van de agitatie van patiënten, die leiden aan de ziekte van Alzheimer. Ook het geheugen lijkt[2] ietwat verbeterd te worden na inname van een kruid als salie.Veel meer onderzoek is nog noodzakelijk.

Koop je Griekse salie hier.

[1] Akhondzadeh et al: Salvia officinalis extract in the treatment of patients with mild to moderate Alzheimer's disease: a double blind, randomized and placebo-controlled trial in Journal of Clinical Pharmacy and Therapeutics - 2003
[2] Kennedy et al: The psychopharmacology of European herbs with cognition-enhancing properties in Current Pharmaceutical Design - 2006