Citroentijm

Citroentijm (Thymus citriodorus) is uiteraard zeer verwant aan de echte tijm (Thymus vulgaris). Lange tijd heeft men gedacht dat deze tijmsoort een hybride of een kruising was tussen de echte tijm en een andere soort, maar recent DNA-onderzoek heeft definitief een eind gemaakt aan alle speculaties: het is een aparte soort binnen de tijmfamilie. Omdat men zolang heeft getwijfeld aan de citroentijm is men eigenlijk vergeten te noteren waar hij zijn oorsprong heeft. Men heeft namelijk altijd gedacht dat hij ergens in een West-Europese kloostertuin spontaan is ontstaan door kruising.

Citroentijm vormt een altijdgroen, laagblijvend struikje dat vaak niet hoger reikt dan 10 centimeter. Door zijn uitspreidende takjes vormt hij een gewilde bodembedekking in rotstuintjes. Hij houdt, net als alle andere soorten tijm, van de volle zon, kunnen droge periodes goed verdragen en een goed gedraineerde bodem. Citroentijm bloeit tot in de nazomer met roze tot lavendelkleurige bloemetjes. De eivormige blaadjes verspreiden een heerlijke citroenige geur.

De geur van citroen is het gevolg van de aanwezigheid van essentiële oliën als geraniol (tot wel 70%), geranial (tot 8%) en neral (tot 6%). De laatste twee essentiële oliën zorgen voor de opvallende citroenige geur. Ze complementeren perfect de wat rozige geur van geraniol.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Thymus, is afgeleid van het woord θυμός (Tumos), dat door de Griekse filosoof en botanicus Theophrastus (371-287 vC) aan de plant gegeven werd toen die bij offerandes werd gebruikt. Dat woord is verder te herleiden tot θυω (Tuo), dat ‘wierook branden’ heeft betekend. De oervorm van dat woord was θυόω (‘parfumeren’). Het tweede deel, citriodorus, is een combinatiwoord uit het Latijn: citrio is via citrum natuurlijk 'citroen' en dorus komt van odore ofwel 'geur'.

Citroentijm is in de handel als een tuinplant, als keukenkruid en als medicinaal kruid. De blaadjes worden toegepast als kruid om smaak aan gerechten toe te voegen. Ook kunnen ze rauw in heerlijke frisse salades worden verwerkt en de naar citroen geurende en smakende blaadjes zijn ook perfect in een kruidenthee ofwel tisane. De essentiele olien van de citroentijm zijn volgens de geruchten een uitstekend middel tegen astma en andere problemen van de luchtwegen.

De citroentijm laat zich gemakkelijk manipuleren en er zijn diverse cultivars ontstaan met ietwat afwijkende kenmerken. De lemon thyme supreme is in het bezit van lichte mauvekleurige bloemen met een wat heftiger citroengeur, de silver-edged lemon thyme heeft bijna zilverkleurige randen aan de groene blaadjes met roze bloemen, de creeping golden lemon thyme mag trots zijn op zijn glanzende donkergroene blaadjes met gele randen en lavendelkleurige bloemen, de orange thyme ruikt inderdaad naar sinaasappel en de lime thyme heeft heldere lichtgroene bladeren, dieproze bloemen en ruikt naar limoen.