Koriander

Koriander (Coriandrum sativum) is een eenjarig kruid en behoort tot de schermbloemigen. Omdat de koriander ooit als enig familielid in het geslacht Coriandrum wordt geplaatst, zal hij zich wel behoorlijk eenzaam voelen. In de Nederlandse keuken is de koriander wat in de vergetelheid geraakt, maar in vele exotische gerechten wordt deze smaakmaker met veel enthousiasme toegepast. De Romeinen worden verantwoordelijk gehouden voor het feit dat koriander in Europa werd verspreid, maar de reis van deze plant begon natuurlijk al veel eerder. De geschiedenis leert ons dat de Israëlieten al dankbaar gebruik maakten van koriander. In het graf van Toetankhamon werd ook een grote hoeveelheid korianderzaadjes aangetroffen, terwijl de plant niet in Egypte thuishoorde. Volgens geschiedkundigen een aanwijzing dat het een zeer kostbare en zeer werkzame plant moest zijn.

Het eerste deel van de wetenschappelijke naam, Coriandrum, is van Griekse herkomst. De oudste versie komt uit het zogenaamde Linear B, een voorloper van het latere Griekse alfabet en daar kon het herleid worden tot ko-ri-ja-da-na. Dan wordt duidelijk dat de oorsprong van het woord gelijk is aan die van Ariadne, de dochter van koning Minos van Kreta. Ariadne is een combinatiewoord van ari ('meest') en adnos ('heilig'). Het tweede deel, sativum, is een stuk eenvoudiger te verklaren: het Latijnse sativus betekent 'gezaaid' of 'gecultiveerd'.

[Foto: Miwasatoshi]

De smaak van koriander laat zich wat lastig omschrijven en dat heeft ook te maken met persoonlijke voorkeuren. Terwijl ene persoon meldt dat de plant naar zeep smaakt, zal de andere zeggen dat de smaak van koriander iets weg heeft van peterselie en citroen. Niet alleen de bladeren van de koriander worden in gerechten toegepast, maar ook de zaadjes, de stelen en de wortels. Die korianderzaadjes kennen wij natuurlijk al uit de Nederlands-Indische en Indonesische keukens waar ze als ketoembar bekend staan.

Koriander wordt achtervolgd door allerhande gezondheidsclaims. In heel Europa werd koriander gezien als een afrodisiacum (lustopwekker). Verder wordt het in diverse landen in de volksgeneeskunst gebruikt in drankjes en zalfjes omdat het pijnstillend, verzachtend en vochtafdrijvend zou zijn. Tijd dus voor de wetenschap om koriander eens grondig te onderzoeken en daar kwamen opmerkelijke resultaten uit voort. Bij laboratoriumratten bleek koriander een uitzonderlijk sterk effect te hebben op de vetafvoer uit het lichaam. Ook voor diabetici lijkt het eten van koriander een behoorlijk positief effect te hebben want de resultaten tonen aan dat stofjes in koriander bloedsuikerverlagend zijn en de afgifte van insuline kunnen reguleren. Dat is trouwens iets wat ze al eeuwen in India wisten.

Het sap van de verse plantjes heeft effecten die gelijk zijn aan die van alcohol: je wordt er eerst actief van en daarna suffig. Hogere doses leiden tot intoxicatie. Ik heb het zelf nog niet uitgetest.